از لحاظ قانونی اتباع ایران برای خروج از کشور یا اقامت در خارج و مسافرت از خارج به ایران باید گذرنامه اخذ کنند.گذرنامه یک سند رسمی است که از طرف ماموران ذیصلاح دولت جمهوری اسلامی ایران برای مسافرت اتباع ایران به خارج یا اقامت در خارج یا مسافرت از خارج به ایران داده میشود.قانون مربوط به گذرنامه در فصل یازدهم، مجموعهای از جرایم مرتبط را برشمرده است.بهطور کلی این جرایم به دو نوع «عبور شخص از کشور به طور غیرمجاز» و «عبور دادن اشخاص از کشور به طور غیرمجاز» تقسیم شدهاند. وی با بیان اینکه در واقع هیچ تبعه ایرانی نمیتواند بدون اینکه گذرنامه دریافت کند، راساً از ایران خارج شود، ادامه میدهد: در صورت تخلف از این موضوع و خروج بدون اخذ گذرنامه یا اسناد در حکم گذرنامه، حبس از دو ماه تا شش ماه یا پرداخت جریمه نقدی یا هر دو مجازات در انتظار فرد خاطی خواهد بود.