آتشفشان یکی از پدیده های طبیعی و دائمی زمین شناسی است که در طول تاریخ زمین شناسی نسبتا بدون تغییر باقی مانده و در ایجاد، تحول و تکامل پوسته و گوشته زمین نقش اساسی داشته و دارد.تولید مواد آتش فشانی و پدیده های مؤثر در ایجاد آتشفشان از دوره پرکامبرین تا عهد حاضر تغییر چندانی نداشته است و آنچه در این راستا تغییر کرده است، نوع دانسته ها، چگونگی اندیشیدن و نحوه بهره گیری از آنهاست. آتشفشانها پدیده های جهانی هستند و در سایر کرات منظومه شمسی به ویژه سیارات مشابه زمین یک پدیده عادی محسوب می شود و آتشفشان بی شک در کیهان نیز رخ می دهد.
گونه ای از آتشفشان ها هاوایی نام دارد که به علت وجود میزان کم گاز در گدازه این نوع آتشفشان، فوران جریانی در آن دیده می شود. ماگمایی که به سطح می رسد، معمولا به صورت فواره یا چشمه های گدازه ای خارج می شود. این نوع آتشفشان در جزایر هاوایی به تعداد زیاد یافت می شود. در جزیره ایسلند نیز از این نوع آتشفشان یافت می شود. این نوع آتشفشان، دارای دهانه‌ای وسیع بوده و مخروط آن شیب کم دارد گدازه‌های آن غالبا باریک هستند و پس از سرد شدن سنگهایی تیره رنگ، مثل بازالت ایجاد می‌کنند. این نوع گدازه‌ها به علت گرانروی بسیار کمی که دارند، مانند سیل روان می‌شوند.
این آتشفشانها از آنجایی که فاقد انفجار می‌باشند، لذا بمب آتشفشانی، لاپیلی و خاکستر آتشفشانی نیز در این آتشفشانها دیده نمی‌شود.دریاچه گدازه نیز همان بستر حرکت مواد مذابی را تشکیل می دهد که بمقدار زیاد و بشکل دریاچه ای مواج بوجود می آید که دماهای مذاب سطح دریاچه از ۵۵۰ درجه فارنهایت (۲۸۸ درجه سانتیگراد) و در مرکز محدوده گودال فوران تا ۱۰۰۰ درجه فارنهایت (۵۴۰ درجه سانتیگراد) نیز می رسد که حتی نزدیک شدن امواج این دریاچه به محدوده های مختلف موجب آتش سوزی ناگهانی و ذوب سریع خواهد شد.
در حال حاضر تنها پنج دریاچه گدازه های پایدار در جهان وجود دارد که عموما تصاویر زیر را تشکیل می دهند و عبارتند از :
ارتا آل ، در اتیوپی
کوه برزخ یا عالم ظلمات ، در جنوبگان
کیلاوآ ، در آتشفشان هاوایی
نیراگونگو ، در جمهوری دموکراتیک کنگو
آمبریم ، در وانواتو
